دلیلی یکی شدن گروه حروف «آ» و «ا» در نمایه

[وحید دامن‌افشان]

چند روز پیش، آقای دکتر ترابی، در یک تاپیکی گفتند که گروه حروف «آ» و «ا» در نمایه، یکی شده است. از طرفی، چند وقت پیش، آقای کارن‌پهلو این پست رو منتشر کردند که در اون دیده می‌شه که آقای دکتر امیدعلی عمداً گروه حروف «آ» و «ا» رو یکی کردند. می‌خواستم بدونم آیا دلیل خاصی برای این یکی شدن وجود داره؟
اگر فرهنگ‌ لغت‌هایی مثل «عمید» رو نگاه کنید، می‌بینید که حروف «آ» و «ا» جدا از همدیگه هستند. از طرفی، همون‌طور که در فایل پیوست شده، می‌بینید، چون این دو حرف، یکی شدن، بعضی وقت‌ها، کلمه‌هایی که با این دو حرف، شروع می‌شن، در لابلای همدیگه قرار می‌گیرن که ظاهر قشنگی نداره.

[s_karimi]

با سلام
خروجی فایل شما در ویرایشگر bidiTeXmaker که سنجاق است!

[وحید دامن‌افشان]

منظور من، مشکل در گروه‌بندی حروف الفبا بود. شما از گزینه گروه‌بندی استفاده نکردید.

[vafa]

چند روز پیش، آقای دکتر ترابی، در یک تاپیکی گفتند که گروه حروف «آ» و «ا» در نمایه، یکی شده است. از طرفی، چند وقت پیش، آقای کارن‌پهلو این پست رو منتشر کردند که در اون دیده می‌شه که آقای دکتر امیدعلی عمداً گروه حروف «آ» و «ا» رو یکی کردند. می‌خواستم بدونم آیا دلیل خاصی برای این یکی شدن وجود داره؟
اگر فرهنگ‌ لغت‌هایی مثل «عمید» رو نگاه کنید، می‌بینید که حروف «آ» و «ا» جدا از همدیگه هستند. از طرفی، همون‌طور که در فایل پیوست شده، می‌بینید، چون این دو حرف، یکی شدن، بعضی وقت‌ها، کلمه‌هایی که با این دو حرف، شروع می‌شن، در لابلای همدیگه قرار می‌گیرن که ظاهر قشنگی نداره.

شما داری با موضوع سلیقه‌ای برخورد می‌کنی در صورتی که ا و آ هر دو الف هستند.

[فرشاد ترابی]

اگرچه فرمایش جناب آقای کارن‌پهلو صحیح است و «ا» و «آ» هردو الف هستند و ما در پارسی حرفی به نام «آ» نداریم
(منظورم این است که الف‌بای پارسی اینجوریه الف-ب-پ... و نه آ-الف-ب ...) اما من تا حالا هیچ مرجعی را ندیدم که این دو حرف را با یکدیگر به‌طور قاطی
نمایه کند. حرف مَد که روی الف می‌آید، یک حالت کشیده به آن می‌دهد و بیشتر این ذهنیت را دارد که دوتا حرف «ا» پشت سرهم باشد. به همین دلیل «آ» مانند «ا ا» است و همواره
باید جلوتر از «اب» قرار بگیرد. من در برخی از نمایه‌ها دیدم که عنوان کلی را «ا» قرار دادند اما ابتدا تمامی «آ»ها را مرتب کرده و سپس دنبال «ا» رفتند. امیدوارم این موضوع
به‌طور منطقی حل شود. آیا دوستان کسی جایی دیده که «آ» و «ا» باهم و قاطی نمایه شده باشد؟

[vafa]

من در برخی از نمایه‌ها دیدم که عنوان کلی را «ا» قرار دادند اما ابتدا تمامی «آ»ها را مرتب کرده و سپس دنبال «ا» رفتند.

به نظر من هم این راه‌حل مناسبتری است. سعی می‌کنم نسخه جدید xindy را با این تغییر امروز به CTAN بدهم. همچنین الفبای انگلیسی باید با الفبای انگلیسی موجود در خود زیندی sync شوند.

[فرشاد ترابی]

اگر بشه یک گزینه داشت که هرکس بخواهد سرواژه‌ی آ داشته باشد هم بتواند از آن استفاده کند بهتر است. به هر حال سلیقه مهم است. همچنین
دقت کنید که در فرهنگ‌های لغت پارسی برای حرف آ یک سرواژه‌ی مجزا درنظر گرفته می‌شود.
یک نکته‌ی دیگری که در این اسکریپت وجود داره اینکه که سرواژه‌های انگلیسی از فونت پایه‌ی فارسی استفاده می‌کنند. در حالی که فونت کلمات انگلیسی،
همان فونت پایه‌ی انگلیسی است. اینحوری شکل ظاهری سرواژه‌ها با کلمات یکسان نیست.

[vafa]

اگر بشه یک گزینه داشت که هرکس بخواهد سرواژه‌ی آ داشته باشد هم بتواند از آن استفاده کند بهتر است. به هر حال سلیقه مهم است. همچنین
دقت کنید که در فرهنگ‌های لغت پارسی برای حرف آ یک سرواژه‌ی مجزا درنظر گرفته می‌شود.

سلیقه در طراحی نرم‌افزار مهم نیست و اگر قرار باشد در طراحی یک نرم‌افزار به سلیقه پرداخته بشه، مولف نرم‌افزار هیچ کنترلی روی کد نخواهد داشت. تنها کاری که می‌تونم بکنم این است که یکی از این دو وجود داشته باشد:

۱) آ جزئی از ا باشد اما مثلاً آب قبل از اب بیاید.
۲) آ گروهی جدا از ا باشد و قبل از آن بیاید.

یک نکته‌ی دیگری که در این اسکریپت وجود داره اینکه که سرواژه‌های انگلیسی از فونت پایه‌ی فارسی استفاده می‌کنند. در حالی که فونت کلمات انگلیسی،
همان فونت پایه‌ی انگلیسی است. اینحوری شکل ظاهری سرواژه‌ها با کلمات یکسان نیست.

این موضوع ربطی به زیندی نداره.

[فرشاد ترابی]

به نظر بنده حالت دوم متداول‌تر هست. امیدوارم دوستان دیگر هم نظر بدهند تا به یک جمع‌بندی عمومی برسیم.

من از کاربران تالار خواهش می‌کنم در چنین مواقعی نظر بدهند تا از جمع نظرات بتوان تصمیم‌گیری کرد. با سپاس از همگی.

[محمود امین‌طوسی]

یه همان دلیلی که آقای ترابی اشاره داشتند - «ا» و «آ» هردو الف هستند- به نظر می‌رسد مورد اول منطقی باشد.
در ترتیب حروفی که در cp1256fa.csf برای ترتیب الفبایی مراجع قرار داده‌ام، آ و ا را در یک گروه قرار داده‌ام. البته برای برخی ترتیبها سلیقه‌ای عمل کرده‌ام و اگر یک مرجع درست و مناسب باشد بهتر است.

[vafa]

نسخه 0.5 فایلهای پشتیبانی زبان پارسی در زیندی را به CTAN دادم. در این نسخه آ یک حرف جداست و قبل از ا قرار می‌گیرد.

[محمود امین‌طوسی]

امروز با یکی از همکاران دانشکده ادبیات صحبتی داشتم. ایشان قبول داشت که یک استاندارد مدون برای خیلی از موارد زبان فارسی وجود ندارد، با اینحال بر طبق گفته ایشان، فرهنگ معین یک مرجع اصلی در قضاوتها مورد استناد قرار می‌گیرد.

[فرشاد ترابی]

ممنون از پیگیری شما. در فرهنگ معین برای آ یک سرواژه‌ی مشخص وجود دارد؟

[موسوی‌ندوشنی]

با سلام خدمت همگی دوستان

احتراماً به آگاهی می‌رسانم که اخیراً فرهنگی زیر عنوان «فرهنگ جامع زبان فارسی» زیر نظر آقای دکتر علی‌اشرف صادقی، جلد اول آن چاپ شده است که مختص حرف «آ» است و وفق اخبار منتشره جلد بعدی به حرف «ا» می‌پردازد. اگر از این ترتیب که مورد بحث است بگذریم، اثری ارزنده و نفیس است. شاید بارزترین وجه آن این است که سیر تاریخی یک واژه را از ابتدای تولد آن تاکنون بررسی نموده است. این خصوصیت فرهنگ موصوف آن را از بقیه فرهنگ‌ها متمایز و ممتاز می‌سازد. البته اختلافات دیگری نیز وجود دارد که جای بحث آن در این تالار نیست.

با سپاس

[vafa]

با بروزرسانی تک‌لایو امروز، مشکل حل شده است.