تنظیم قلم پیش فرض برای زی‌پرشین

[فرشاد ترابی]

با سلام
در نگارش‌های جدید زی‌پرشین، با توجه به مسائلی که برای فونت Persian Modern بوجود آمده، قلم پریسا جایگزین شده. اما به صورت پیش‌فرض زی‌پرشین هیچ قلمی را
بارگزاری نمی‌کند. این مسأله باعث شده که اغلب کارهای قدیمی و متن‌ها و مثال‌های تهیه شده، هنگام اجرا با خطا مواجه شوند و کاربر مجبور است حتما از دستورهای

کد: [انتخاب]

\settextfont{...}
\setlatintextfont{...}
استفاده کند.
حال سوال من این است، با توجه به اینکه قلم پریسا توسط آقای کارن‌پهلو تهیه شده، آیا بهتر این نیست که همین قلم به عنوان قلم پیش فرض هم در زی‌پرشین قرار
بگیرد تا هنگامی که متن‌های قدیمی پردازش می‌شوند، خود پردازش بدون اشکال انجام شود و فقط فونت تغییر کرده باشد؟

[vafa]

با سلام
در نگارش‌های جدید زی‌پرشین، با توجه به مسائلی که برای فونت Persian Modern بوجود آمده، قلم پریسا جایگزین شده. اما به صورت پیش‌فرض زی‌پرشین هیچ قلمی را
بارگزاری نمی‌کند. این مسأله باعث شده که اغلب کارهای قدیمی و متن‌ها و مثال‌های تهیه شده، هنگام اجرا با خطا مواجه شوند و کاربر مجبور است حتما از دستورهای

کد: [انتخاب]

\settextfont{...}
\setlatintextfont{...}
استفاده کند.

خیر. اگر کاربر زی‌پرشین را بصورت زیر فراخوانی کند، احتیاجی به استفاده از این دستورات نیست:

کد: [انتخاب]

\usepackage[preloadedtextfont,preloadedlatintextfont]{xepersian}
برای توضیحات بیشتر پست زیر را ملاحظه کنید:
http://www.parsilatex.com/forum/SMF/index.php?topic=6993.msg35702#msg35702

حال سوال من این است، با توجه به اینکه قلم پریسا توسط آقای کارن‌پهلو تهیه شده، آیا بهتر این نیست که همین قلم به عنوان قلم پیش فرض هم در زی‌پرشین قرار
بگیرد تا هنگامی که متن‌های قدیمی پردازش می‌شوند، خود پردازش بدون اشکال انجام شود و فقط فونت تغییر کرده باشد؟

اول اینکه همین الان هم پردازش مانند گذشته انجام می‌شود تنها کافیه شما زی‌پرشین را بصورتی که در بالا گفتم فراخوانی کنید در واقع موضوع قلم پیش‌فرض هیچ تفاوتی نکرده فقط دیگر خودکار و بدون خواست کاربر load نمیشه. دوماً سوال مهمی که اینجا وجود دارد این است چند درصد کاربران برای حروف‌چینی اسناد رسمی خود از قلم پیش‌فرض استفاده می‌کنند؟ حتی یک نفر هم این کار را نمی‌کند. چون برای نوشتن پایان‌نامه یا کتاب یا هر چیز دیگری شما از قلم خاصی استفاده می‌کنید پس load کردن قلم پیش‌فرض بیهوده است و تنها زمان پردازش سند را طولانی می‌کند. قلم پیش‌فرض تنها برای آزمایش یا فرستادن نمونه برای شخصی که قلم شما را ندارد خوب است. در این موارد محدود هم زی‌پرشین را می‌توان بصورتی که در بالا گفتم فراخوانی کرد و آن موقع شما از قلم پیش‌فرض استفاده می‌کنید.

[فرشاد ترابی]

ممنون از پاسخ شما. اگر دوستان دیگر هم نظرات خود را اعلام کنند ممنون می‌شوم.

[vafa]

ممنون از پاسخ شما. اگر دوستان دیگر هم نظرات خود را اعلام کنند ممنون می‌شوم.

خود شما برای حروف‌چینی کتاب‌هاتون، جزوه‌هاتون، سوال‌های امتحانی و یا هر چیز دیگری آیا از قلم پیش‌فرض استفاده می‌کنید؟

[فرشاد ترابی]

برای متن فارسی خیر اما انگلیسی را تنظیم نمیکنم. برای همین الان که متنهای قدیمی را پردازش میکنم، با خطا مواجه میشوم و باید دستور \setlatintexfont  را هم به آنها
اضافه کنم. در مورد فونت پایه لیتک همیشه فکر میکردم به صورت پیش فرض از فونت Computer Modern  استفاده میکنه اما وقتی اون را در دستور فونت قرار میدم، شناساییش
نمیکنه. بنابراین از فونت Times New Roman  استفاده میکنم که به زیبایی فونت پایه لیتک نیست.

[محمود امین‌طوسی]

سوال مهمی که اینجا وجود دارد این است چند درصد کاربران برای حروف‌چینی اسناد رسمی خود از قلم پیش‌فرض استفاده می‌کنند؟ حتی یک نفر هم این کار را نمی‌کند. چون برای نوشتن پایان‌نامه یا کتاب یا هر چیز دیگری شما از قلم خاصی استفاده می‌کنید پس load کردن قلم پیش‌فرض بیهوده است و تنها زمان پردازش سند را طولانی می‌کند. قلم پیش‌فرض تنها برای آزمایش یا فرستادن نمونه برای شخصی که قلم شما را ندارد خوب است.

الان حدود ۳ سال است که تعیین قلم اختیاری است. همه مثالهای سایت - به جز معدودی مانند پایان‌نامه‌ها - تغییر کرده‌اند که در آنها از قلم پیش فرض زی‌پرشین استفاده می‌شود.
مزایایی که قلم پیش‌فرض داشته است به شرح زیرند:
۱- ارسال مثال کمینه و فایل نمونه نیاز به قلم خاصی ندارد.
۲- پردازش مثالها به صورت آنلاین نیاز به آپلود قلم خاصی ندارد.
۳- در هنگام آموزش زی‌پرشین و برای اولین مثال، کافیست فقط بسته زی‌پرشین فراخوانی شود.

مشکلاتی که دستورات اخیر تعیین قلم بوجود می‌آورند عبارتند از:
الف - حذف مزایای فوق، نیاز به اصلاح مثالها
ب- نیاز به اصلاح فیلمهای آموزشی (البته اگر در آن فیلمها آقای دکتر ترابی تعیین قلم را اجباری نکرده باشند).
ج- در ایران افراد به ندرت بروزرسانی را انجام می‌دهند. هنوز برخی دانشجویانی که به من مراجعه می‌کنند میک‌تک ۲.۸ دارند. حداقل تا چندین سال نسخه‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ توزیعهای تک مورد استفاده قرار می‌گیرد و این تغییر مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. شاید گفته شود که ما مسئول عدم بروزرسانی کاربران نیستیم، اما باید گفت که وضعیت در دنیای واقعی همین است. فعلا بیشتر افراد دسترسی مناسبی به اینترنت ندارند. همچنین مثلا یک دانشجوی دکترا که حدود دو سال پایان‌نامه‌اش را نوشته و مدام ویرایش می‌کند، عموما به خاطر ترس از احتمال تغییر دستورات، از بروزرسانی خودداری می‌کند. در سایتهای دانشگاه‌ها که توزیع‌تک نصب است، عموما بروزرسانی‌ها و نصب برنامه‌ها با فواصل سالیانه انجام می‌شود.

اگر قرار باشد برای استفاده از قلم پیش‌فرض، دستور خاصی استفاده شود، به جای استفاده از آن دستور می‌توان قلم را با دستورات مربوطه فراخوانی کرد. لذا به نظر می‌رسد وضعیت فعلی قلم پیش‌فرض خیلی مناسب نیست.
مهم نیست قلم پیش‌فرض چیست، هر چه باشد مشکلات فوق را نداریم.

[vafa]

برای متن فارسی خیر اما انگلیسی را تنظیم نمیکنم. برای همین الان که متنهای قدیمی را پردازش میکنم، با خطا مواجه میشوم و باید دستور \setlatintexfont  را هم به آنها
اضافه کنم. در مورد فونت پایه لیتک همیشه فکر میکردم به صورت پیش فرض از فونت Computer Modern  استفاده میکنه اما وقتی اون را در دستور فونت قرار میدم، شناساییش
نمیکنه. بنابراین از فونت Times New Roman  استفاده میکنم که به زیبایی فونت پایه لیتک نیست.

این مطلب رو چندین بار گفتم ولی مثل اینکه نامفهوم بوده و شما متوجه نشدید. احتیاجی نیست از دستور \setlatintextfont استفاده کنید. اگر دوست دارید متن لاتین شما با قلم پیش‌فرض تک حروف‌چینی شود کافی است زی‌پرشین را بصورت زیر فراخوانی کنید:

کد: [انتخاب]

\usepackage[preloadedlatintextfont]{xepersian}
می‌توانید این را امتحان کنید و نتیجه را به من بگوئید؟

[vafa]

الان حدود ۳ سال است که تعیین قلم اختیاری است. همه مثالهای سایت - به جز معدودی مانند پایان‌نامه‌ها - تغییر کرده‌اند که در آنها از قلم پیش فرض زی‌پرشین استفاده می‌شود.
مزایایی که قلم پیش‌فرض داشته است به شرح زیرند:
۱- ارسال مثال کمینه و فایل نمونه نیاز به قلم خاصی ندارد.
۲- پردازش مثالها به صورت آنلاین نیاز به آپلود قلم خاصی ندارد.
۳- در هنگام آموزش زی‌پرشین و برای اولین مثال، کافیست فقط بسته زی‌پرشین فراخوانی شود.

الان هم دقیقاً همینطور است. شما زی‌پرشین را بصورت زیر فراخوانی کنید، احتیاجی به استفاده از قلمی ندارید و قلم پیش‌فرض استفاده می‌شود:

کد: [انتخاب]

\usepackage[preloadedtextfont,preloadedlatintextfont]{xepersian}


مشکلاتی که دستورات اخیر تعیین قلم بوجود می‌آورند عبارتند از:
الف - حذف مزایای فوق،

درست نیست.

نیاز به اصلاح مثالها

درسته.

ب- نیاز به اصلاح فیلمهای آموزشی (البته اگر در آن فیلمها آقای دکتر ترابی تعیین قلم را اجباری نکرده باشند).

درسته.

ج- در ایران افراد به ندرت بروزرسانی را انجام می‌دهند. هنوز برخی دانشجویانی که به من مراجعه می‌کنند میک‌تک ۲.۸ دارند. حداقل تا چندین سال نسخه‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ توزیعهای تک مورد استفاده قرار می‌گیرد و این تغییر مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. شاید گفته شود که ما مسئول عدم بروزرسانی کاربران نیستیم، اما باید گفت که وضعیت در دنیای واقعی همین است. فعلا بیشتر افراد دسترسی مناسبی به اینترنت ندارند. همچنین مثلا یک دانشجوی دکترا که حدود دو سال پایان‌نامه‌اش را نوشته و مدام ویرایش می‌کند، عموما به خاطر ترس از احتمال تغییر دستورات، از بروزرسانی خودداری می‌کند. در سایتهای دانشگاه‌ها که توزیع‌تک نصب است، عموما بروزرسانی‌ها و نصب برنامه‌ها با فواصل سالیانه انجام می‌شود.

درسته.

اگر قرار باشد برای استفاده از قلم پیش‌فرض، دستور خاصی استفاده شود، به جای استفاده از آن دستور می‌توان قلم را با دستورات مربوطه فراخوانی کرد. لذا به نظر می‌رسد وضعیت فعلی قلم پیش‌فرض خیلی مناسب نیست.

ببینید اگر می‌خواهید از قلم پیش‌فرض هم برای متن پارسی و هم برای متن لاتین استفاده کنید، کافیه زی‌پرشین را بصورت

کد: [انتخاب]

\usepackage[preloadedtextfont,preloadedlatintextfont]{xepersian}
فراخوانی کنید. حالا مشکلش چیه؟

مهم نیست قلم پیش‌فرض چیست، هر چه باشد مشکلات فوق را نداریم.

متأسفانه من در بین صحبت‌های شما مشکلی نمی‌بینیم (غیر از نیاز به تغییر مثال‌ها و فیلم‌های آموزشی).

[فرشاد ترابی]

نه من با این گزینه مشکلی ندارم. فقط برای اطلاع خودم میخواستم بدونم که آیا قلمی به نام Computer Modern  در لیتک هست یا خیر؟!
و اگر قرار باشد مثلا قلمی بر مبنای قلم پیش فرض لیتک انتخاب کنیم با سایز یا مشخصات خاص، آنوقت از چه فونتی باید استفاده کرد؟!

[vafa]

نه من با این گزینه مشکلی ندارم. فقط برای اطلاع خودم میخواستم بدونم که آیا قلمی به نام Computer Modern  در لیتک هست یا خیر؟!

اگر منظور شما قلم OpenType هست خیر. اما قلم postscript و متفونت آن وجود دارد.

و اگر قرار باشد مثلا قلمی بر مبنای قلم پیش فرض لیتک انتخاب کنیم با سایز یا مشخصات خاص، آنوقت از چه فونتی باید استفاده کرد؟!

کد: [انتخاب]

\usepackage[preloadedlatintextfont]{xepersian}


[محمود امین‌طوسی]

الان هم دقیقاً همینطور است. شما زی‌پرشین را بصورت زیر فراخوانی کنید، احتیاجی به استفاده از قلمی ندارید و قلم پیش‌فرض استفاده می‌شود:

کد: [انتخاب]

\usepackage[preloadedtextfont,preloadedlatintextfont]{xepersian}
...
حالا مشکلش چیه؟متأسفانه من در بین صحبت‌های شما مشکلی نمی‌بینیم (غیر از نیاز به تغییر مثال‌ها و فیلم‌های آموزشی).

بله متوجه شدم که با افزودن گزینه‌های فوق وضعیت مشابه قبل می‌شود، اما من متوجه نشدم که وضعیت جدید چه مزیتی - به جز کاهش زمان پردازش - دارد که  قبول مشکلات فوق به آن ترجیح داده شود.
ضمنا به نظرم اضافه شدن یک مرحله - مرحله تعیین قلم یا گزینه‌های فوق - به مراحل آموزش استفاده از زی‌پرشین، سادگی آنرا کم می‌کند.
به قول معروف «زیبایی در سادگی است»: Simple is Beautiful
استیفن هاوکینگ در کتاب تاریخچه زمانش نوشته بود دوستی به وی گوشزد کرده بود که هر فرمولی که در کتابش بکار برد، نیمی از خوانندگانش را از دست خواهد داد...
در اوایل توسعه زی‌پرشین مجبور بودیم قلم متن را مشخص کنیم، ولی بعدا که زی‌پرشین قلم پیش‌فرض‌دار شد،‌ خیلی خوشحال کننده بود. به دیگران می‌گفتیم: «بلدید یک سند انگلیسی را با لاتک پردازش کنید؟ در این صورت برای استفاده از زی‌پرشین فقط کافیست آنرا فراخوانی کنید.»

[vafa]

بله متوجه شدم که با افزودن گزینه‌های فوق وضعیت مشابه قبل می‌شود، اما من متوجه نشدم که وضعیت جدید چه مزیتی - به جز کاهش زمان پردازش - دارد که  قبول مشکلات فوق به آن ترجیح داده شود.

هیچ کاربری برای حروف‌چینی اسناد رسمی خودش از قلم پیش‌فرض استفاده نمی‌کنه بنابراین اگر زی‌پرشین خودش قلمی را بدون خواست کاربر فراخوانی کنه، اولاً اینکه user friendly نخواهد بود چون کاری رو انجام می‌ده که کاربر نمی‌خواد، دوماً memory بیشتری استفاده می‌کنه. چون کاری که می‌کنه اینه که اول قلم پیش‌فرض رو فراخوانی می‌کنه بعد هم قلمی که کاربر خودش می‌خواد. بنابراین با انجام این کار علاوه بر کم کردن زمان پردازش computing performance هم بهتر شده است.

ضمنا به نظرم اضافه شدن یک مرحله - مرحله تعیین قلم یا گزینه‌های فوق - به مراحل آموزش استفاده از زی‌پرشین، سادگی آنرا کم می‌کند.
به قول معروف «زیبایی در سادگی است»: Simple is Beautiful
استیفن هاوکینگ در کتاب تاریخچه زمانش نوشته بود دوستی به وی گوشزد کرده بود که هر فرمولی که در کتابش بکار برد، نیمی از خوانندگانش را از دست خواهد داد...
در اوایل توسعه زی‌پرشین مجبور بودیم قلم متن را مشخص کنیم، ولی بعدا که زی‌پرشین قلم پیش‌فرض‌دار شد،‌ خیلی خوشحال کننده بود. به دیگران می‌گفتیم: «بلدید یک سند انگلیسی را با لاتک پردازش کنید؟ در این صورت برای استفاده از زی‌پرشین فقط کافیست آنرا فراخوانی کنید.»

به نظر تغییر

کد: [انتخاب]

\usepackage{xepersian}
به

کد: [انتخاب]

\usepackage[preloadedtextfont,preloadedlatintextfont]{xepersian}
نه اون رو ساده‌تر می‌کنه نه سخت‌تر. تنها به کاربر انتخاب بیشتری می‌ده که آیا می‌خواهی از قلم پیش‌فرض استفاده کنی یا خودت قلمی رو در نظر داری. گذشته از اون در نظر بگیریم که کاربران زی‌پرشین بصورت اساسی قشر دانشگاهی هستند پس حتی اگر چیز سختی هم وجود داشته باشه (که وجود نداره) نباید کار خاصی برای این عده باشه.

[وحید دامن‌افشان]

من امتحان نکردم که با تغییرات جدید، یعنی لود نشدن فونت پیش‌فرض، چقدر زمان پردازش کم می‌شه؛ اما فکر نمی‌کنم این کاهش زمان توی کامپیوترهای امروزی که تقریباً همه‌شون سی‌پی‌یو و رم قوی‌ای دارن، زیاد محسوس باشه.
مشکلاتی که آقای امین‌طوسی گفتند، یک واقعیه. تا مدت‌ها توی تالار باید تغییرات جدید رو برای کاربران توضیح بدیم. ماجرای تبدیل دستور setromantextfont به setlatintextfont رو یادمون هست که تا دو سه سال مدام تکرار می‌کردیم که این دستور عوض شده.
علاوه بر این‌ها، یه مساله دیگه هم هست: فرض کنید کاربری، کد

کد: [انتخاب]

\documentclass{article}
\usepackage[preloadedtextfont,preloadedlatintextfont]{xepersian}
\begin{document}
...
\end{document}رو می‌بینه. از اون‌جایی که این کاربر یاد گرفته که هنگام فراخونی یک بسته در لاتک، هر چیزی که داخل [] قرار بگیره، یه آپشن اختیاری محسوب می‌شه و با حذف کردنش، اتفاق خاصی نمی‌افته، اما وقتی آپشن‌های preloadedtextfont و preloadedlatintextfont رو حذف کنه، با خطا مواجه می‌شه (مگر اینکه دستورهای \settextfont و \setlatintextfont رو به سندش اضافه کنه). آیا این رفتار، با روح اختیاری بودن آپشن‌های اختیاری داخل [] سازگاری داره؟ منظورم اینه که کاربر انتظار داره با حذف preloadedtextfont و preloadedlatintextfont اتفاق خاصی نیافته؛ اما می‌افته و اون اتفاق، روبرو شدن با خطاست.

و اگر قرار باشد مثلا قلمی بر مبنای قلم پیش فرض لیتک انتخاب کنیم با سایز یا مشخصات خاص، آنوقت از چه فونتی باید استفاده کرد؟!

این، سوال من هم هست. منظور ایشون اینه که اگر بخوایم فونت پیش‌فرض لاتک رو با مثلاً Scale=1.3 استفاده کنیم، باید چکار کنیم؟

[vafa]

من امتحان نکردم که با تغییرات جدید، یعنی لود نشدن فونت پیش‌فرض، چقدر زمان پردازش کم می‌شه؛ اما فکر نمی‌کنم این کاهش زمان توی کامپیوترهای امروزی که تقریباً همه‌شون سی‌پی‌یو و رم قوی‌ای دارن، زیاد محسوس باشه.

بستگی به فایل ورودیت داره. اگه فایل ورودیت یک فایل ساده باشه نه تغییر محسوسی نیست اما اگر فایل بزرگی باشه، مقداری تصویر به کار رفته باشه، مقداری شکل با pstricks یا tikz رسم کرده باشی اون موقع هست که این تغییر به روشنی احساس میشه.

مشکلاتی که آقای امین‌طوسی گفتند، یک واقعیه. تا مدت‌ها توی تالار باید تغییرات جدید رو برای کاربران توضیح بدیم. ماجرای تبدیل دستور setromantextfont به setlatintextfont رو یادمون هست که تا دو سه سال مدام تکرار می‌کردیم که این دستور عوض شده.

خوب کاربر خودش رو باید با تغییرات بروز کنه. اگر اینطور باشه من باید نگران حتی نسخه 0.1 زی‌پرشین هم باشم که نکنه به کاربر یک موقع بد بگذره. خودشون هم باید تلاش کنند و من نمی‌تونم لقمه رو تو دهنشون بگذارم.

علاوه بر این‌ها، یه مساله دیگه هم هست: فرض کنید کاربری، کد

کد: [انتخاب]

\documentclass{article}
\usepackage[preloadedtextfont,preloadedlatintextfont]{xepersian}
\begin{document}
...
\end{document}رو می‌بینه. از اون‌جایی که این کاربر یاد گرفته که هنگام فراخونی یک بسته در لاتک، هر چیزی که داخل [] قرار بگیره، یه آپشن اختیاری محسوب می‌شه و با حذف کردنش، اتفاق خاصی نمی‌افته، اما وقتی آپشن‌های preloadedtextfont و preloadedlatintextfont رو حذف کنه، با خطا مواجه می‌شه (مگر اینکه دستورهای \settextfont و \setlatintextfont رو به سندش اضافه کنه). آیا این رفتار، با روح اختیاری بودن آپشن‌های اختیاری داخل [] سازگاری داره؟ منظورم اینه که کاربر انتظار داره با حذف preloadedtextfont و preloadedlatintextfont اتفاق خاصی نیافته؛ اما می‌افته و اون اتفاق، روبرو شدن با خطاست.

من عدم سازگاری با معماری لاتک نمی‌بینم. کاربر انتخاب می‌کنه که آیا می‌خواهد از قلم پیش‌فرض استفاده کنه یا نکنه. و اگر نکرد حتماً نمی‌خواهد که زی‌پرشین براش تصمیم بگیره و می‌خواهد خودش قلم رو مشخص کنه. برعکس این داستان ایجور میشه که مهم نیست سلیقه تو چی هست بخواهی یا نخواهی من قلم پیش‌فرض رو فراخوانی می‌کنم.

این، سوال من هم هست. منظور ایشون اینه که اگر بخوایم فونت پیش‌فرض لاتک رو با مثلاً Scale=1.3 استفاده کنیم، باید چکار کنیم؟

طبق راهنمای نسخه 2.4 بسته fontspec مثال زیر باید کار کنه:

کد: [انتخاب]

\documentclass{article}
\usepackage{lipsum,ptext}
\usepackage[preloadedlatintextfont]{xepersian}
\settextfont{Yas}
\defaultfontfeatures[\latinfont]{Scale=3}
\begin{document}
\begin{latin}
\lipsum[1]
\end{latin}
\end{document}
اما نمی‌کنه. دو احتمال وجود داره: یا بسته fontspec باگ داره یا فرمان‌های داخلی fontspec که در بسته زی‌پرشین به کار رفتند باید بروز بشند. پیگیری می‌کنم و خبرش رو می‌دم.

[vafa]

این، سوال من هم هست. منظور ایشون اینه که اگر بخوایم فونت پیش‌فرض لاتک رو با مثلاً Scale=1.3 استفاده کنیم، باید چکار کنیم؟

با نسخه 2.4a بسته fontspec و نسخه 14.7 بسته xepersian فایل نمونه زیر همان کاری را انجام می‌دهد که در نظر داری:

کد: [انتخاب]

\documentclass{article}
\usepackage{lipsum,ptext}
\usepackage{fontspec}
\defaultfontfeatures[\latinfont]{Scale=1.5}
\usepackage[preloadedlatintextfont]{xepersian}
\settextfont{Yas}
\begin{document}
\ptext[1]
\begin{latin}
\lipsum[1]
\end{latin}
\end{document}