نخستین نوشتهٔ فارسی با بستهٔ زی‌پرشین

در بخش پیش یک نوشتهٔ بسیار سادهٔ انگلیسی را به زبان لاتک ساختیم و آن را پردازش کردیم. در این بخش به کمک بستهٔ زی‌پرشین نخستین نوشتهٔ خود را به زبان فارسی خواهیم ساخت.

پروندهٔ ورودی لاتک

به تقلید از بخش پیش، نخستین نوشتهٔ فارسی خود را به نام «سلام دنیا!» می‌نویسیم. سطرهای زیر را عیناً در ویرایشگر بنویسید: ‎

‎% نخستین نوشتهٔ فارسی با بستهٔ زی‌پرشین
‎\documentclass{article}‎
‎\usepackage{xepersian}‎
‎\settextfont{Yas}‎‎
‎\begin{document}‎
 سلام دنیا!
‎\end{document}‎
‎ پروندهٔ خود را به نام "salam.tex" ذخیره کنید.

معنی این کدها چیست؟

با برخی از این سطرها در بخش پیش آشنا شدید. ‎
‎% نخستین نوشتهٔ فارسی با بستهٔ زی‌پرشین
‎ این سطر توضیح (comment) است. توضیح‌ها هم می‌توانند فارسی و هم انگلیسی باشند. ‎
‎\documentclass{article}‎
‎ ‎ این سطر به لاتک می‌گوید که سبک article (مقاله) را برای حروف‌چینی این نوشته به کار ببرد. ‎
‎\usepackage{xepersian}‎
‎ ‎ این سطر بستهٔ زی‌پرشین را فرا می‌خواند. برای این که بتوانیم خروجی‌های فارسی بسازیم، فراخواندن بستهٔ زی‌پرشین ضروری است. ‎
بستهٔ زی‌پرشین باید در توزیع تک شما نصب شده باشد. اگر یکی از توزیع‌های رایج تک (مانند میک‌تک یا تک‌لایو) را به طور کامل نصب کنید، زی‌پرشین هم خودبه‌خود نصب می‌شود. اگر نسخهٔ خلاصه‌شدهٔ این توزیع‌ها را نصب کرده باشید، ممکن است زی‌پرشین نصب نشده باشد. در این صورت باید بستهٔ زی‌پرشین را دستی به توزیع تک خود بیفزایید. روش این کار را در ویکی پارسی‌لاتک بخوانید.
‎\settextfont{Yas}‎
‎ ‎ با این فرمان می‌توان قلم پیش‌فرض نوشته‌های فارسی را تعیین کرد. در سطر بالا قلم Yas به عنوان قلم پیش‌فرض تعیین شده است. قلمی که نامش در این فرمان می‌آید حتماً باید در رایانهٔ شما نصب شده باشد.
فرمان تعیین قلم در بالا ویژهٔ بستهٔ زی‌پرشین است. یعنی این فرمان فقط وقتی معنی دارد که بستهٔ زی‌پرشین را فراخوانده باشیم.
\begin{document}‎
 سلام دنیا!
‎\end{document}‎
‎‎

سه سطر بالا نیز باید برای شما آشنا باشد. تنها تفاوت آن با نوشتهٔ بخش پیش این است که نوشتهٔ فارسی را با نوشتهٔ انگلیسی جایگزین کرده‌ایم.

ساختن خروجی

حالا وقت آن است که نوشتهٔ خود را پردازش کنیم. ساختن خروجی از پرونده‌های ورودی‌ای که با بستهٔ زی‌پرشین می‌نویسیم، یک تفاوت مهم با نوشته‌های انگلیسی دارد: نوشته‌های زی‌پرشین را باید با موتور حروف‌چینی زی‌لاتک (xelatex) پردازش کنیم.

نوشتهٔ انگلیسی را در بخش پیش با موتور حروف‌چینی پی‌دی‌اف‌لاتک (pdflatex) پردازش کردیم، ولی نوشته‌های فارسی را باید با موتور زی‌لاتک (xelatex) پردازش کنیم. اگر تک‌میکر خود را برای کار با زی‌پرشین تنظیم کرده‌باشید، برای این کار کافی است که دکمهٔ F1 را فشار دهید.

اگر همه چیز خوب پیش برود، در کنار پروندهٔ ورودی شما یک نوشتهٔ یک صفحه‌ای به نام "salam.pdf" ساخته می‌شود.

جمع‌بندی

در این بخش نخستین نوشتهٔ فارسی خود را ساختید. در بخش‌های آینده نوشته‌های فارسی پیچیده‌تری را خواهیم ساخت.

پرونده‌های این درس